Hoe stellen wij ons als provincies ten opzichte van het fenomeen ‘ambtelijke fusie’ op? Nog maar een aantal jaren geleden was dit een uniek construct, maar nu een breed verbreide oplossing voor gemeenten. Dit onderzoek naar de effecten van ambtelijke fusies is een uitwerking van deze stap.
Wat is een ambtelijke fusie?
Bij een ambtelijke fusie werken gemeenten samen door hun ambtenaren in één organisatie te plaatsen. De gemeenten blijven zelfstandig, met hun eigen gemeenteraad en bestuur. De fusie moet ervoor zorgen dat gemeenten beter samenwerken en taken efficiënter uitvoeren. Dit rapport onderzoekt of ambtelijke fusies echt werken en wat de voor- en nadelen zijn.
Resultaten en bevindingen
- Kosten en besparingen
- Ambtelijke fusies besparen meestal geen geld. Soms kost samenwerken zelfs meer, bijvoorbeeld door extra regels en afspraken.
- De fusie zorgt niet vanzelf voor efficiënter werken.
- Kwaliteit van diensten
- De kwaliteit van diensten zoals vergunningen of zorg wordt meestal niet beter door de fusie. Vaak blijft het hetzelfde.
- Gemeenten moeten beter sturen en duidelijke doelen stellen om echt verbetering te zien.
- Minder kwetsbaar
- Door de fusie zijn gemeenten minder kwetsbaar. Ze kunnen grote taken beter aan, omdat ze meer ambtenaren en kennis delen.
- Er is minder afhankelijkheid van een paar mensen, bijvoorbeeld bij ziekte.
- Behoud van eigenheid
- Gemeenten behouden hun eigen identiteit en beleid. Dit is belangrijk voor inwoners, die nog steeds het gevoel hebben dat hun gemeente uniek is.
- Bestuurlijke afstand
- Een nadeel is dat de gemeenteraad en het bestuur verder weg staan van de ambtelijke organisatie. Dit maakt het lastiger om goed te sturen en besluiten te nemen.
- Soms is onduidelijk wie waarover beslist.
Conclusies
Ambtelijke fusies hebben voordelen en nadelen:
- Voordelen: gemeenten werken beter samen, zijn minder kwetsbaar en houden hun eigen beleid.
- Nadelen: de kosten blijven vaak gelijk, de kwaliteit van diensten wordt niet altijd beter, en er ontstaat afstand tussen bestuur en ambtenaren.
Advies: Gemeenten moeten goed samenwerken en duidelijke afspraken maken. Provincies kunnen helpen door te kijken welke vorm van samenwerking het beste past bij elke situatie.