Onderdeel van: Acht kansen voor mobiliteit
Als samenleving komen we er steeds meer achter dat ons verkeer en vervoer niet voor iedereen geschikt of makkelijk te gebruiken is: Vervoersarmoede. Mensen met toegang tot een auto hebben veruit de hoogste bereikbaarheid van voorzieningen en banen, zelfs in de spitsuren, en die bereikbaarheid is nog hoger in de daluren, omdat congestie op het wegennet dan beperkter is. Mensen die zich (moeten) verlaten op het openbaar vervoer hebben aanzienlijk minder bereikbaarheid, vooral als ze wonen in landelijk gebied, in de stadsranden of in suburbane kernen. Bovendien neemt de openbaar vervoerbereikbaarheid af in de daluren in alle typen gebieden, vanwege lagere vervoersfrequenties.
Voorbeelden van vervoersarmoede zijn:
- lopen of fietsen voor mensen met een lichamelijke beperking of mindere gezondheid
- mensen zonder fiets (vanwege gebrek aan geld of culturele achtergrond)
- openbaar vervoer: voor mensen met gebrek aan geld, mensen die te ver van een halte wonen of werken, mensen die niet weten hoe het OV werkt, mensen met een zware beperking, mensen met veel afspraken of bagage,
- auto: voor mensen met een geestelijke of lichamelijke beperking, voor mensen zonder auto (vanwege gebrek aan geld of geen rijbewijs).
Van armoede naar inclusie
Deze problemen vatten we samen als vervoersarmoede (ook wel: mobiliteitsarmoede). Vervoersarmoede laat zich niet een-twee-drie oplossen, maar vergt een brede, maatschappelijke aanpak. Voorwaarde bij deze overkoepelende snelstudie is dat oplossingen voor de acht uitdagingen het probleem van vervoersarmoede niet mogen verergeren. We streven dus naar inclusief vervoer: vervoer voor iedereen.
Voorbeelden van inclusief vervoer:
- Ieder kind een fiets, een doel uit de Fietsvisie 2040 van de Fietsersbond.
- Als we het OV sneller maken en dus aantrekkelijker voor keuzereizigers (mensen die kunnen kiezen tussen eigen vervoer en openbaar vervoer), moeten we ook rekening houden met gedwongen reizigers (mensen die zijn aangewezen op het openbaar vervoer). Denk aan alternatief vervoer om bij een opstaphalte langs de provinciale weg te komen (buurtbus, deelvervoer) als een bus niet meer in een dorp stopt.
- Deelvervoer moet zo toegankelijk mogelijk zijn – qua informatie en gebruik – voor mensen met een (kleine) geestelijke of lichamelijke beperking.
Mobiliteit als basisrecht
Planbureau voor de leefomgeving heeft een analyse van de (on)bereikbaarheid van voorzieningen en banen in Nederland gedaan onder de titel “Toegang voor iedereen”.
Er is ook een podcast over verschenen:
Mobiliteit als basisrecht (podcast Jeroen Bastiaansse en Geert Kloppenburg)
Meer onderzoek naar vervoersarmoede nodig
Een steeds groter wordende groep mensen heeft steeds minder toegang tot mobiliteit. En dat terwijl wel of geen toegang hebben tot vervoer een wereld van verschil maakt in iemand kansen in onze samenleving. De Mobiliteitsalliantie bepleit daarom meer onderzoek en concludeert alvast ” Fiets zorgt voor meeste geluk”. Zie rapport “Mobiliteitsgeluk“
Verder lezen…
“Sociale inclusie en vervoersarmoede in de provincie Zuid-Holland”, maart 2019, Kennis Zuid-Holland.
“Ook sociale bereikbaarheid kun je in kaart brengen”, De ongelijkheid in Nederland groeit namelijk. Ook als het gaat om mobiliteit. Mobiliteit is namelijk een belangrijke factor in de mogelijkheid om kansen te verzilveren. Als je niet in staat bent om werk, winkels of voorzieningen met je woning te verbinden, spreken we over vervoersarmoede.