Kernpunten:
- Kenniscyclus meerdere keren doorlopen
- Kennisprogrammering opstellen bij de start
- Welke tools kun je inzetten tijdens deze fase?
- Voeling houden met de deelnemers
- Communicatie en informatie infrastructuur
Na de kennismakingsfase kun je aan de slag met de inhoudelijke rode draad van het kennisnetwerk. Het is aan te raden om de programmering te laten lopen aan de hand van een kenniscyclus (zie figuur). De kenniscyclus is een methode die helpt te onderscheiden wat er nodig is om kennis toepasbaar te maken en maatschappelijke vraagstukken te beantwoorden. Deze methode gaat ervan uit dat het nodig is aandacht te besteden aan alle stappen in de cyclus: de evaluatie en vraagarticulatie, ontwikkeling, ontsluiting en toepassing van de kennis. Door het (eventueel meerdere keren) doorlopen van de cyclus kan er steeds meer passende kennis worden gebruikt. Of, in het geval van nieuwe vragen, nieuwe kennis. Het meerdere keren doorlopen van de kenniscyclus is een methode die helpt om als kennisnetwerk maatschappelijk relevante kennis te ontwikkelen en te laten landen daar waar de kennis nodig is. Het biedt een hulpmiddel om een kennisprogramma te ontwerpen, maar ook om te reflecteren tijdens de looptijd van een kennisnetwerk.
Om gestructureerd de kenniscyclus te kunnen doorlopen is het aan te raden bij de start een programmering te maken. Bepaal en bespreek hierin je visie en missie op kennisontwikkeling én doorwerking van kennis. Behandel ook wat de inhoudelijke en procesmatige doelstellingen zijn, op welke manier je deze wilt bereiken en welke normen en waarden daarbij passen. In de verschillende jaren van een kennisnetwerk kan elk jaar een andere focus aan bod komen (vraagarticulatie, kennis ontwikkeling en/of kennisdoorwerking). Het helpt om van te voren strategisch na te denken over de accenten en focus per jaar. De kenniscyclus helpt daarbij. Zorg uiteraard dat je flexibel bent en bespreek met elkaar elk jaar of de plannen nog haalbaar zijn. In theorie ben je altijd bezig om de hele kenniscyclus te doorlopen, het is geen lineair proces. Het zijn daarmee dus accenten, je werkt niet aan of vraagarticulatie of ontwikkelen of doorwerking, dit hoort bij elkaar.
Houdt rekening met de veranderende context
In de looptijd van een kennisnetwerk verandert ook de context. Het kan lastig kan zijn om de middellange en langetermijndoelen in het oog te houden, als de korte termijn door de context sterk wordt beïnvloed. Het helpt daarom om in het kennisnetwerk ook duidelijke afspraken te maken over de korte, middellange en lange termijn, met daarin ook afspraken over hoe dringende (nieuwe) vragen op te pakken. Bewaak dus je programmalijn zonder de context te verwaarlozen.
Zorg voor een creatieve invulling van samenkomsten
Concreet kan deze fase op veel verschillende manieren ingevuld worden. Elk kennisnetwerk zal afhankelijk van de eigen context en behoeften dit dus anders doen. In verschillende subgroepen met af en toe een plenaire sessie bijvoorbeeld. Of juist in werkplaatsen die per keer met een enkel praktijkvraagstuk aan de slag gaan. Online of offline. Ook kan de frequentie van samenkomen verschillen en veranderen. Deze fase vraagt daarom om creativiteit van het kernteam dat het kennisnetwerk faciliteert. Vul de samenkomsten van het kennisnetwerk zo in dat het op een effectieve manier bijdraagt aan de gezamenlijke rode draad, opgestelde kennisprogrammering en de fases in de kenniscyclus.
Houd actief voeling met de deelnemers
Waar je qua samenkomsten ook voor kiest, het is altijd belangrijk om voeling te houden met de deelnemers van het kennisnetwerk. Het proces van een kennisnetwerk duurt waarschijnlijk meerdere jaren. Daarom is het soms veel gevraagd van stakeholders om altijd volledig aangehaakt te zijn. Onderken dit als organisatie en houdt actief voeling met de deelnemers. Dit kan bijvoorbeeld door belrondes te organiseren waarin gevraagd wordt naar de tevredenheid en wensen van stakeholders. Ook biedt dit een moment om de stakeholders proactief te sturen en te verbinden. Uiteindelijk is het belangrijkste om met gemotiveerde en betrokken stakeholders te werken op basis van vertrouwen. Lukt dit niet, wees dan niet bang om een stakeholder te laten gaan. Of juist om er een later nog toe te voegen natuurlijk.
Verspreid informatie systematisch en gestructureerd
Een belangrijke succesfactor tijdens deze fase is het op een goede manier delen en verspreiden van informatie onder de stakeholders binnen het netwerk. Het werkt om systematisch en gestructureerd verslaglegging te doen van sessies en nieuwe inzichten. Zowel informatie voor het grotere plaatje als voor de korte termijn. Daarom is het handig om een combinatie te maken tussen statische informatie (verslagen, rapporten) en dynamische informatie. De dynamische informatie kan bijvoorbeeld op een Miro board worden weergeven. Op deze manier voorkom je te veel herhaling tijdens sessies en blijven mensen die een sessie missen netjes op de hoogte en aangehaakt.