Kernpunten:
- Onderdelen van een onderzoeksopdracht
- Uitspreken van verwachtingen
- Beweegredenen van onderzoeksbureau
Bij het opstellen van een onderzoeksopdracht kan het – ongeacht de vraag of een externe partij het onderzoek gaat uitvoeren, of dat de regie intern blijft – lonen om een vast stramien aan te houden. Dat biedt de nodige houvast. Te denken valt aan de volgende opbouw:
| Context | Een inleidende tekst, waarin zaken als de situatieschets en ontstaansgeschiedenis en ontwikkeling van de vraag/ het probleem wordt neergezet. |
| Onderzoeksvragen | De stapsgewijze vertaling (neem de lezer nadrukkelijk mee!) van beleidsvragen naar (bij voorkeur) één centrale vraag en enkele subvragen. Als het goed is beantwoorden de subvragen gezamenlijk de centrale vraag. Zoals eerder genoemd: de bekende ‘5w’s plus h’ kunnen vaak als hulpmiddel dienen om de subvragen vorm te geven. |
| Operationalisering | Zorg dat je duidelijk maakt wat je onder de begrippen in je centrale vraag en subvragen verstaat. Hoe veelomvattender het begrip/ onderzoeksobject, hoe belangrijker dit is. |
| Onderzoeksmethode | Beschrijf welke methode(n) je het meest geschikt acht om je onderzoeksvragen zo accuraat mogelijk te beantwoorden. Dat kan groflijnig (voorkeur voor kwalitatief of kwantitatief uitspreken), maar ook al gedetailleerd (focusgroepen, data analyse met gebruikmaking van multivariate regressieanalyse). Het kan ook dat je de te hanteren methode geheel aan de uitvoerende partij overlaat. |
| Resultaat en toepassing | Beschrijf welke handelingsperspectieven en eventuele acties de resultaten van het onderzoek moeten opleveren. Door hier vooraf helder over te zijn voorkom je dat de uitvoerende partij een rapport oplevert waar je uiteindelijk weinig mee kan. |
| Planning, begroting en organisatie (en overige zaken) | Een goede planning en realistische begroting zorgen ervoor dat je straks niet voor allerlei onaangename verrassingen komt te staan. Het onderdeel organisatie heeft betrekking op de soort expertise en de hoeveelheid uren die je naar verwachting wil inzetten. Overige zaken kunnen betrekking hebben op de omgang met privacygevoelige informatie, eigendom van de data, etc. |
Uitgesproken verwachtingen als het gaat om de samenwerking met een bureau zijn zeer belangrijk. Het is evident dat het daar snel mis kan gaan. Een weinig afgebakende, ‘holistische’ probleemanalyse van de kant van de opdrachtgever leidt meestal tot een al even weinig toegespitst en afgebakend onderzoeksvoorstel van de opdrachtnemer (met als resultaat: een breed en al met al te vaag onderzoeksresultaat). Ook het uitspreken van de verwachtingen ten aanzien van de doorwerking van de resultaten (alleen data leveren of juist meedenken met het formuleren van handelingsperspectieven?) zijn van cruciaal belang.
Wees jezelf verder bewust van de dagelijkse gang van zaken bij een onderzoeksbureau. Ze hebben te maken met conflicterende belangen: de overgrote meerderheid hecht er – vanuit reputatiegevoeligheid en beroepseer – veel waarde aan om de vragen van de opdrachtgever zo goed en grondig als mogelijk te beantwoorden.
Maar tegelijk zijn het natuurlijk ook bedrijven of instellingen die met begrotingen werken. Als de uren op zijn, dan kunnen ze vaak niet anders dan op de rem trappen. Ook om die reden is het verstandig om ook zelf in de gaten te houden of de juiste hoeveelheid werk in de verschillende onderdelen van het onderzoek zit. Als je onderzoeksbureaus aan het begin van de rit overvraagt, loop je het risico dat je later in het traject op de blaren moet zitten. Ook wat dat betreft is het een kwestie van voortdurend de wederzijdse verwachtingen managen.