Grofweg de helft van de Zuid-Hollandse bevolking voldoet niet aan de beweegrichtlijnen en het Rijk heeft als ambitie geformuleerd om in 2040 driekwart van de Nederlandse bevolking hieraan te laten voldoen. Ook wordt de bevolking steeds zwaarder, wat door meer te bewegen wordt tegengegaan. De provincie kan met haar (omgevings)beleid en in samenwerking met partners mogelijk een waardevolle bijdrage leveren aan de ambitie om in 2040 75% van de Zuid-Hollanders voldoende te laten bewegen.
Onderzoeken naar maatregelen en ingrepen in de openbare ruimte die het bewegen bevorderen wijzen uit dat het maatschappelijk rendement van deze investeringen (zeer) hoog is (dit geldt zowel voor investeringen in lopen en fietsen als sport). De meest in het oog springende baat is gezondheidswinst, maar daarnaast zijn er vaak ook baten op het vlak van welzijn, welvaart en een volhoudbare samenleving (o.a. door sparen van ruimte, energie en grondstoffen). De uitkomsten van deze onderzoeken zijn echter nog maar beperkt vertaald naar / geland in (omgevings-)beleid van provincie en partners. Doel van dit toekomstonderzoek is dan ook om de beweegkennis en -expertise (van CROW, het Mulier Instituut en Molster Stedenbouw) beter in beleid te benutten om te komen tot een beweegvriendelijker (omgevings)beleid van provincie en partners dat bijdraagt aan een beweegvriendelijker Zuid-Holland.
Praktijkvoorbeelden en succes- en faalfactoren
In de praktijksessie van 18 oktober ‘Beweegvriendelijk Zuid-Holland: van dromen naar daden’ is gezocht naar goede en slechte voorbeelden en succes- en faalfactoren. Na de plenaire openingsprak gedeputeerde Anne Koning in haar videoboodschap over de vele baten en het grote maatschappelijke belang van een beweegvriendelijke buitenruimte om Zuid-Holland gezonder, mooier en welvarender te maken en de noodzaak om hier samen aan te werken. Provinciaal mobiliteitsstrateeg en bedenker van de OV-fiets Ronald Haverman sprak over het succes van deze fiets, die vooral komt door die fiets zowel een privaat (makkelijk en goedkoop) als publiek (ruimtebesparend en schoon en stil en meet OV-reizigers) belang dient. Ook sprak hij over het belang van lopen en fietsen in de keten.
Vervolgens presenteerden onderzoekers Annemieke Molster en Mark Noordzij over aan welke knoppen gedraaid kan worden om onze inwoners daadwerkelijk meer te laten bewegen. Daarbij gaat het naast de fysieke inrichting van de buitenruimte (Hardware) nadrukkelijk ook over sociale en organisatorische aspecten (Soft- en Orgware). Want met een hoge score op de Kernindicator Beweegvriendelijke Omgeving (Hardware) alleen ben je er nog niet. Zo doen b.v. ook het sociale netwerk en de sociale omgeving ertoe en kan ook cultuur een rol spelen. Ook faalfactoren als toenemend autobezit en toenemende autoafhankelijkheid kwamen aan de orde.
Thematafels over bewegen in stad en land en de overgang hiertussen
Vervolgens werd uiteengegaan aan vier thematafels waar na een inleidende presentatie werd gewerkt aan functioneel stedelijk bewegen, sportief en recreatief stedelijke bewegen, beweegvriendelijk verbinden van stad en land of een beweegvriendelijk buitengebied. Bij het stedelijk bewegen ging het o.a. over de veiligheid en aantrekkelijkheid van beweegroutes. Bij de andere twee thematafels ging het o.a. over de barrièrewerking van infrastructuur (weg en water) en ook b.v. bedrijventerreinen en over een gebrek aan bekendheid, vindbaar en fijnmazigheid van routestructuren in het buitengebied.
Beweegnetwerk vanaf de voordeur
Het positieve nieuws is dat een steeds groter deel van ons beweeggedrag plaatsvindt in de publieke buitenruimte. Het beleid van de provincie en van gemeenten kan hier dus een belangrijke bijdrage aanleveren. Door de hoge bevolkingsdichtheid leveren investeringen in het loop- en fietsnetwerk in Zuid-Holland relatief hoge winst op voor de gezondheid van de inwoners en voor de maatschappij. Het toekomstonderzoek beveelt dan ook aan dat iedereen vanaf de voordeur gemakkelijk te voet of met de fiets kan bewegen. Dus zowel naar school en werk als in de vrijetijd. Met de voortgaande verstedelijking is het belangrijk ervoor te zorgen dat dagelijkse voorzieningen, zoals winkels, op loop- en fietsafstand zijn. En dat de routes aantrekkelijk worden gemaakt, omdat mensen het liefst bewegen langs groen en water. Door de routes vanaf de stad te verbinden met het buitengebied worden inwoners meer uitgenodigd naar deze gebieden te bewegen.
Gedeputeerde Anne Koning, Sport en Recreatie: “Als we meer gaan lopen en fietsen wordt de provincie schoner, stiller en aantrekkelijker. En we worden zelf ook gezonder en besparen energie en ruimte. Diverse beleidsvelden zoals ruimtelijke ordening, bereikbaarheid en sport en recreatie spelen hierin een rol. Het is aan het komend college van GS om op grond van dit onderzoek tot beleidsrijke keuzes te komen die Zuid-Holland meer in beweging brengen.”
Magazine Beweegvriendelijke Omgeving
Heb je nog geen exemplaar van het bij deze bijeenkomst uitgereikte CROW Magazine Beweegvriendelijke Omgeving, met daarin interviews met o.a. gedeputeerde Anne Koning en Mulier-onderzoeker Mark Noordzij en wilt u een fysiek exemplaar ontvangen, stuur dan een mail naar jm.brouwer@pzh.nl.