Deze verkenning richt zich op de uitdaging om brede welvaart concreet toepasbaar te maken als werkwijze voor de provincie Zuid-Holland. De vraag was daarom hoe we het begrip ‘brede welvaart’ kunnen vertalen naar, en toepassen in Zuid-Holland. Gezien grote maatschappelijke opgaven zoals woningnood, personeelstekorten, verduurzaming en vernieuwing van de economie, energietransitie, klimaatbestendigheid, water, biodiversiteit, gezondheid en schaarste aan ruimte, personeel, energie en zoetwater is er behoefte aan een kompas voor de noodzakelijke keuzes. De Hypothese was dat brede welvaart een passend perspectief en kompas zou kunnen zijn.
Voor de verkenning zijn drie vragen leidend geweest:
- Hoe gaat het met de mensen in de buurten van Zuid-Holland ?
- Hoe werken we nu als provincie Zuid-Holland aan maatschappelijke opgaven – en hoe sturen we op resultaten in verschillende beleidsvelden?
- Hoe zouden we kunnen werken en sturen op brede welvaart in Zuid-Holland?
In een eerste stapt biedt de verkenning een vernieuwende analyse op de eerste vraag hoe het met de mensen in de buurten van Zuid-Holland gaat. Uiteenvallend in de deelvragen Ben je gezond? Ben je tevreden met je omgeving? Kan je meedoen? Heb je keuzevrijheid? zijn er in de bijbehorende storymap vier signaleringskaarten uitgewerkt.
In een tweede stap wordt uitgewerkt hoe beleidsthema’s en maatregelen met elkaar kunnen worden verbonden om effectief en gericht te werken aan samenhangende aspecten van brede welvaart. Dit is uitgewerkt in drie verbindende perspectieven met bijbehorend kaartmateriaal. Voor elk van de perspectieven zijn indicatoren vanuit de brede welvaartsthema’s verbonden aan concrete maatregelen van verschillende beleidsvelden. Binnen elk perspectief zijn aandachtsgebieden in kaart gebracht waarin opgaven en kansen liggen om gerichter aan brede welvaart bij te kunnen dragen. Met deze gegevens is ook een interactieve kaart beschikbaar gemaakt als onderdeel van de storymap. Met deze viewer is het mogelijk om zelf te gaan verkennen en in te zoomen op gebieden
De verkenning reikt zo praktische handvatten aan om invulling aan een breder welvaartsperspectief voor Zuid-Holland te geven. Dit is gedaan door in beeld en kaart te brengen hoe vanuit verschillende portefeuilles bijgedragen zou kunnen worden aan een selectie van aspecten van brede welvaart. Er wordt inzicht geboden waar (combinaties van) maatregelen uit verschillende beleidsvelden elkaar kunnen versterken en waar bundeling van aandacht en combinatie van instrumenten mogelijk is.
In de verkenning is tijdens verschillende bijeenkomsten gereflecteerd op verschillende opties om te meten, te kiezen en (politiek) te sturen om invulling aan brede welvaart te geven. In een afsluitende Plein1 bijeenkomst zijn uitkomsten met bestuurders en deelnemers gedeeld en tijdens werksessies getest. Ook is er een podcast opgenomen over de verkenning.
Middels het essay ‘Basis op orde – Brede welvaart kennen en kunnen’ van de Erasmus-Universiteit (door Frank van Oort en Jeroen van Haren) zijn deze reflecties ook verder gebracht richting opties voor monitoring. Specifiek gericht op de vraag of de provinciale Monitor Leefomgeving uitgebouwd zou kunnen worden naar een monitor brede welvaart in Zuid-Holland. Het essay inventariseert dan ook thema’s dwarsverbanden en vormen van waardering die diepte brengen in de onderdelen van de huidige monitor leefomgeving.
Aanbevelingen
- Waardeer cross-sectorale perspectieven
- Weersta de reflex om snel technocratische hapklare sectorale brokken te zoeken
- Durf de complexiteit aan en benadruk het belang van samenhang in politieke keuzes
- De buurt is een goed vertrekpunt om te kijken hoe het met de mensen in ZH gaat
- Kaarten helpen om een concept als brede welvaart toepasbaar te maken
- Door integraal te kijken ontdekken we relaties tussen domeinen en opgaven die kansen voor nieuwe samenwerkingen bieden